Karadeniz Mantısı Nedir? Yoksa Hengel mi Demeliyiz? İşte Bilmeniz Gerekenler!
Karadeniz mantısı nedir diye merak ediyorsunuz, değil mi? Merak etmeyin, yalnız değilsiniz! Bu lezzetli yemeğin adı biraz kafa karıştırıcı olabilir. Aslında, Karadeniz mantısı dediğimiz şey, yöresel olarak Hengel olarak da bilinir. Yani evet, aynı şeyden bahsediyoruz!
Hengel, esasında Kafkasya kökenli bir mantı türüdür. Düşünün ki mantının atası gibi! Türkiye’de özellikle Karadeniz Bölgesi’nde, Artvin’den Ardahan’a, hatta Sivas ve Çorum’a kadar geniş bir coğrafyada çok sevilir ve yapılır. Hemen hemen Kafkasya’nın her yerinde de farklı isimlerle tanınıyor. Mesela Kürtçe’de « Xingal », Azerice’de « Xıngal » gibi isimleri var. Yani uluslararası bir lezzet diyebiliriz!
Peki, bu Hengel’i diğer mantılardan ayıran ne? En büyük farkı, iç harcının olmaması! Evet, yanlış duymadınız. İçi boş mantı mı olur demeyin, demeyin! Çünkü Hengel, sarımsaklı yoğurt ve o nefis kırmızı biberli, salçalı yağı ile o kadar lezzetli oluyor ki, iç harcını aramıyorsunuz bile. İnanın bana, denedikten sonra fikriniz değişecek.
Hengel yapımı biraz zahmetli gibi görünse de, aslında oldukça keyifli bir süreç. Öncelikle hamur hazırlanıyor. Bildiğimiz mantı hamuru gibi düşünün, un, su ve tuz. Sonra bu hamur oklava veya merdane yardımıyla güzelce açılıyor. İşte burada biraz maharet gerekiyor, hamuru incecik açmak önemli.
Açılan büyük hamur, sonra oklavaya sarılıyor. Tam bir sanat eseri gibi! Sarıldığı yerin ortasından uzunlamasına kesiliyor ve oklava hop kaldırılıyor. Böylece bütün hamur uzun uzun kesilmiş ve üst üste dizilmiş oluyor. Sonra bu uzun hamurlar enlemesine kare kare kesiliyor. İşte size minik Hengel kareleri!
Bu kareler pişirilmeden önce biraz kurutulabilir. Ama aceleciyseniz, direkt kaynar suya da atabilirsiniz. Kaynar suda yumuşayana kadar pişiriliyor. Pişirme süresi hamurun kalınlığına göre değişebilir ama ortalama 10-15 dakika yeterli olacaktır.
Servis aşaması ise Hengel’i bambaşka bir lezzete taşıyor. Sıcak sıcak Hengeller, bol sarımsaklı yoğurtla buluşuyor. Üzerine de tereyağında kavrulmuş kırmızı biber ve salça gezdiriliyor. O mis gibi koku, o görüntü… İnsanın iştahı kabarıyor resmen! Yanında turşu veya salata ile de harika gidiyor.
Hengel sadece Karadeniz’de değil, Türkiye’nin farklı yörelerinde de kendine yer bulmuş. Hatta yörelere göre çeşitleri bile var! Mesela Erzurum’da yapılan Erzurum Mantısı veya Erzurum Hıngeli, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından coğrafi işaret almış. Yani tescilli lezzet! 11.08.2021 tarihinden beri Erzurum’un adıyla anılıyor.
Bir de Bursa’dan Zeyniler Hınkalı var. O da 15.02.2024 tarihinde coğrafi işaret almış. Bursa’ya özgü bir Hengel çeşidi olarak tescillenmiş. Görüyor musunuz, Hengel ne kadar yaygın ve sevilen bir yemek!
Bazı yörelerde Hengel’in içine patates de konulabiliyor. Patatesli Hengel de oldukça lezzetli bir alternatif. Denemekten zarar gelmez. Belki de favoriniz patatesli versiyonu olacak, kim bilir?
Özetle, Karadeniz mantısı veya Hengel, Kafkasya’dan Karadeniz’e uzanan geniş bir coğrafyada sevilen, içsiz ama lezzetli bir mantı türüdür. Yapımı biraz el oyalayıcı olsa da, sonucu kesinlikle buna değer. Sarımsaklı yoğurdu, kırmızı biberli yağı ile damakları şenlendiren bu lezzeti henüz denemediyseniz, bir an önce denemenizi tavsiye ederim. Pişman olmayacaksınız, söz!
Şimdi size bir soru: Sizce Hengel mi demeliyiz, Karadeniz mantısı mı? Yorumlarda düşüncelerinizi bekliyorum! Belki de yörenizde farklı bir adı vardır, onu da öğrenmek isterim. Afiyet olsun!